คำพ่อ คำแม่

คำพ่อ คำแม่ ถือกันมาแต่เก่าก่อนว่าคําแนะนําสั่งสอน ของพ่อแม่นั้นเป็นสมบัติที่ลํ้าค่ากว่าสมบัติใดๆ ผู้ที่ เป็นพ่อเป็นแม่ทุกคนถือเป็นหน้าที่ที่ตนจะ ต้องอบรมแนะนําสั่งสอนลูกของตนให้เป็นคนดี คอยแต่งเติมให้ลูกของตนงดงามทั้งกริยามารยาท คํา พูด และจิตใจ ตลอดทั้งให้กําลังใจเมื่อลูกเริ่ม ปลอบใจเมื่อลูกพลาด ตํา หนิติติงเมื่อลูกทําผิด ตัวลูกเองก็ถือเป็นหน้าที่ที่จะต้องเป็นคนกตัญญู รู้คุณพ่อแม่ ยินดีน้อมรับปฏิบัติตามคําสั่งสอน ของท่าน เมื่อเป็นดังนี้ครอบครัวจึงอบอุ่น ได้รับ ความสุขทั้งสองฝ่าย คือพ่อแม่เองก็สบายใจ หายห่วงเมื่อเห็นลูกเป็นคนดีสมใจปรารถนา ตัว ลูกเองก็ได้ขุมทรัพย์คือความเป็นคนดีงามทั้งกาย วาจา ใจ จากพ่อแม่ ทํา ให้ได้ชื่อว่าเป็นผู้ดีที่ได้รับ การอบรมสั่งสอนมาดีแล้ว และประสบความ สําเร็จในหน้าที่การงาน

อันคําสั่งสอนของพ่อแม่นั้นมีมากจนไม่อาจ บันทึกให้หมดสิ้นได้ แต่ก็น่าที่จะมีการบันทึกไว้ บ้างเท่าที่จะบันทึกได้ จึงเกิดแรงบันดาลใจให้ เขียนเรื่องนี้ขึ้นมา คล้ายกับเป็นบันทึกถ้อยคํา ของพ่อแม่ที่สั่งสอนลูกกันมาแต่โบราณ ถ้อยคํา แต่ละตอนแต่ละเรื่องที่เขียนไว้นี้ได้รวบรวมจาก ที่ได้ยินได้ฟังมาบ้าง ปรากฏอยู่ตามหนังสือต่างๆ บ้าง แล้วนํามาปะติดปะต่อเรียงร้อยให้สละสลวย ตามสํานวนหนังสือเพื่อให้อ่านง่ายเข้าใจไม่ยาก ทั้งนี้ก็เพื่อรักษามรดกคือคําสั่งสอนของพ่อแม่ไว้ เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้เป็นพ่อเป็นแม่สมัยใหม่ได้รู้ แนววิธีสั่งสอนลูกของตนให้เป็นคนดี และเพื่อ ให้ผู้เป็นลูกได้ทบทวนคําสั่งสอนของพ่อแม่ของตน โดยตั้งซื่อเรื่องว่า "คําพ่อ คําแม่" ซึ่งก็มีความหมาย ว่าคําแนะนําสั่งสอนของพ่อแม่นั่นเอง และมิใช่ ว่าคําสั่งสอนของพ่อแม่จะมีเพียงเท่าที่มีอยู่ใน หนังสือนี้เท่านั้น คํา สั่งสอนที่ดีๆ ยังมีอีกมาก ทั้งที่นึกไม่ได้และมิได้นํามาบันทึกไว้ ขอให้ผู้รู้ ทั้งหลายแสวงหาและบันทึกเพิ่มเติมเอง เทอญ.

พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙, ราชบัณฑิต)

เจ้าอาวาสวัดราชโอรสาราม กรุงเทพฯ ๑๔ กันยายน ๒๕๔๔