มโนราห์ในศาสนาพุทธ

มโนราห์ในศาสนาพุทธ โดยพระอาจารย์มงคล คุณมงฺคโล

เรื่องพระสุธน-มโนราห์ที่จะกล่าวถึงนี้🤴👸 เป็นชาดกที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์พระพุทธศาสนานิกายโลโกตตรวาท ซึ่งเป็นนิกายหนึ่งที่แยกออกเป็น 20 นิกาย หลังจากสมัยพุทธกาล 200-300 ปี คัมภีร์ต่างๆ ในนิกายนี้ เป็นภาษาโบราณที่ถูกคัดลอกอยู่ในภาษาจีนบ้าง ภาษาสันสกฤตบ้าง ที่นำมาเล่าสู่กันฟังเพื่อเป็นความรู้เสริม ว่าชาดกในนิกายอื่นๆ นอกเหนือจากนิกายเถรวาทเป็นอย่างไรบ้าง เหมือนกันหรือแตกต่างกันอย่างไร สาเหตุที่พระพุทธองค์ตรัสเล่าชาดกเรื่อง สุธนะชาดก เนื่องจากมีพระภิกษุรูปหนึ่งไปบิณฑบาตแล้วเห็นหญิงชาวเมืองผู้หนึ่ง ก็เกิดจิตกระสันอยากจะสึกไปมีครอบครัว เพื่อนภิกษุจึงพาท่านไปเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า พระองค์จึงทรงถามพระภิกษุผู้คิดอยากจะลาสิกขานั้นว่า "เธอมีศรัทธามาบวชในศาสนาของเรา ทำไมเธอไม่คิดถึงว่า เธอได้ทิ้งพ่อแม่และทุกอย่างมาแล้ว เพียงเจอมาตุคามนิดเดียว เธอจะทิ้งความเพียรในเพศสมณะทำไม?" จากนั้นได้มีพระภิกษุรูปอื่นๆ ได้กล่าวถึงพระพุทธองค์ในสมัยที่ยังเป็นเจ้าชายสิทธัตถะว่า... กว่าพระองค์จะได้พระนางยโสธรามาเป็นพระชายา ก็ต้องแลกมาด้วยความยากลำบาก เช่น การประลองด้วยวิชาต่างๆ ทดสอบความสามารถยากแสนยากอีกมากมาย เป็นต้น

พระพุทธเจ้าตรัสว่า การจะได้พระนางยโสธรามาเป็นพระชายานั้นยากแสนยากจริง ไม่ใช่เพียงปัจจุบันแม้แต่ในอดีตก็ยากเหมือนกัน แล้วก็ตรัสถึงสุธนะชาดกให้ฟัง ดังนี้ "พระสุธนุ" โอรสแห่งพระเจ้าสุภาหุเป็นผู้มีความสามารถมากมาย พระบิดาจึงมอบหมายให้บริหารบ้านเมืองร่วมกับเหล่าอำมาตย์ วันหนึ่งพระสุธนุได้ไปที่เมืองข้างเคียงด้วยพระราชาเมืองนั้นจะจัดพิธีบูชายันต์สัตว์ต่างๆ เพื่อเป็นการทำบุญใหญ่ เพราะเชื่อว่าการฆ่าสัตว์เพื่อบูชายันต์นั้น จะทำให้สัตว์นั้นไปสวรรค์ พระราชาและผู้มาร่วมอนุโมทนาก็จะได้ไปสวรรค์ด้วย ที่นั่นเองพระสุธนุได้พบกับนางกินรีที่ถูกนำมาบูชายันต์ นามว่า "มโนหรา" (อ่านว่า มะ-โน-หะ-รา ตามคัมภีร์ในนิกายโลโกตตรวาท) เพียงเห็นกันครั้งแรกพวกเขาก็หลงรักซึ่งกันและกัน นั่นเป็นเพราะเคยอยู่ร่วมกันมาก่อน หรือเคยเกื้อกูลกันมาในอดีตกาล พระสุธนุจึงได้ใช้ปัญญาช่วยเหลือนางมโนหราที่กำลังจะถูกฆ่าเพื่อบูชายันต์ ด้วยการกล่าวกับพระราชาแห่งเมืองนั้นว่า "การที่เบียดเบียนสัตว์ ได้ชื่อว่าเป็นอธรรม ส่วนการไม่เบียดเบียนสัตว์ชื่อว่าเป็นธรรม การที่ลักขโมยของผู้อื่นได้ชื่อว่าเป็นอธรรม ส่วนการไม่ลักขโมยของผู้อื่นชื่อว่าเป็นธรรม การที่ประพฤติผิดในกามได้ชื่อว่าเป็นอธรรม ส่วนการไม่ประพฤติผิดในการชื่อว่าเป็นธรรม การที่พูดปด พูดคำหยาบ พูดส่อเสียดได้ชื่อว่าเป็นอธรรม ส่วนการไม่พูดปด ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดส่อเสียดได้ชื่อว่าเป็นธรรม การดื่มสุราและของมึนเมาชื่อว่าเป็นอธรรม การไม่ดื่มสุราของมึนเมาชื่อว่าเป็นธรรม การมีความพยาบาทชื่อว่าเป็นอธรรม การไม่มีความพยาบาทชื่อว่าเป็นธรรม การมีอวิชชาชื่อว่าเป็นอธรรม การละจากอวิชชาได้ชื่อว่าเป็นธรรม ผู้ที่ประกอบอกุศลกรรมบถชื่อว่าเป็นอธรรม ผู้ที่ประกอบกุศลกรรมบถชื่อว่าเป็นธรรม ผู้ที่มีมิจฉาทิฏฐิชื่อว่าเป็นอธรรม ผู้ที่มีสัมมาทิฏฐิชื่อว่าเป็นธรรม สิ่งที่พระองค์กำลังจะทำนั้นเป็นการเบียดเบียนชีวิตสัตว์ เป็นอกุศลกรรมมิใช่หรือ? ทางที่จะไปย่อมไปสู่นรกมิใช่สวรรค์" พระราชาแห่งเมืองนั้นได้ฟังจึงได้คิด รวมทั้งเหล่ากษัตริย์ต่างๆ ที่ได้มาร่วมงานก็ได้คิดด้วย พระราชาซาบซึ้งในธรรมของพระสุธนุกุมาร จึงได้สั่งปล่อยชีวิตสัตว์ทั้งหมดรวมถึงนางกินรีนั้น และเปลี่ยนมาเป็นการบริจาคทานแทน พระสุธนุเดินทางกลับเมืองของตนพร้อมนางกินรีมโนหรา อยู่ด้วยกันฉันสามีภรรยาแล้วละทิ้งงานราชการเมืองไปสิ้น เหล่าประชาอำมาตย์จึงรวมตัวกันไปฟ้องพระเจ้าสุภาหุ ฝ่ายพระราชบิดาจึงมากล่าวเตือนสติพระโอรส แต่พระสุธนุไม่ยอมฟังจึงให้จับโอรสของตนขังไว้ แล้วมาเกลี้ยกล่อมนางมโนหราให้กลับเมืองของนางในป่าไปเสีย นางมโนหราแม้ไม่ยินดีแต่ก็ยอมกลับไปเมืองของตน ระหว่างทางได้พบนายพรานสองคนเห็นนางกินรีเดินพะว้าพะวังกังวลอยู่ ก็เข้าไปถาม ทราบความว่านางมโนหรายังอาลัยในสามีของนาง นางกินรีถอดแหวนฝากไว้ให้พรานทั้งสองนั้นแล้วกล่าวว่า หากพระสุธนุตามมาให้มอบแหวนนี้แล้วบอกให้สามีกลับเมืองมนุษย์ไปไม่ต้องตามหานาง จากนั้นนางกินรีก็บินกลับไปเมืองของตน พระสุธนุเมื่อหลุดพ้นจากการคุมขัง ก็ออกจากเมืองกับสหายหนึ่งคน เพื่อไปตามหาชายาของตัวเองทันที พบเข้ากับนายพรานทั้งสอง จึงได้แหวนที่นางมโนหราทิ้งไว้ให้ แต่ยังต้องการจะตามหาภรรยาของตน พรานทั้งสองจึงขอติดตามไปด้วย ระหว่างทางได้เห็นเครื่องประดับของนางมโนหราตกอยู่ดุจเป็นลายแทง จนกระทั่งพบกับพระฤาษีเมตตาให้พญาวานรพาเหาะไปยังเมืองนางกินรี คณะทั้งสี่มาถึงเมืองกินรีแล้วเห็นนางบริวารทั้งหลายมาตักน้ำ จึงเข้าไปสอบถามได้ความว่า จะนำน้ำนี้ไปให้นางมโนหราสรงเพื่อล้างกลิ่นมนุษย์ พระสุธนุจึงแอบใส่แหวนของพระชายาตนลงไปในน้ำนั้น เมื่อนางมโนหรานำน้ำมาอาบก็เห็นแหวนนั้นตกอยู่ จึงรู้ว่าพระสวามีตนได้ตามมาถึงเมืองแล้ว ก็นำความนี้ไปทูลพระบิดาซึ่งเป็นราชาครองเมืองกินนรนี้ พระองค์จึงได้เรียกพระสุธนุมาพบแล้วจัดงานอภิเษกให้ พระสุธนุและนางมโนหราจึงได้อยู่ครองรักกัน ณ ที่นั้น ผ่านไปหลายปี พระสุธนุคิดถึงพระบิดาของตนจึงไปแจ้งแก่ท้าวกินนร บิดานางกินรีจึงให้ยักษ์กุมภัณฑ์ไปส่งในขณะที่พระสุธนุบรรทมหลับ เมื่อตื่นขึ้นมาพระสุธนุจึงพบว่าได้กลับมาอยู่ในเมืองของตนเองแล้ว พร้อมกับนางกินรีชายาและสมบัติอีกมากมายก็ได้ตามมาด้วย ในที่สุดพระสุธนุและนางมโนหรากินรีก็ได้อยู่ครองรักครองเรือนที่เมืองมนุษย์ต่อไป พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสรุปชาดกว่า พระสุธนุกุมารนั้นคือเรา ส่วนนางกินรีนั้นคือพระนางยโสธรา พระเจ้าสุภาหุคือพระเจ้าสุทโธทนะในปัจจุบัน เมื่อสดับสุธนะชาดกนี้จบแล้ว ภิกษุผู้กระสันอยากสึกไปครองเรือนก็ล้มเลิกความตั้งใจจะสึก แล้วได้ตั้งอยู่ในอริยผลที่เหมาะที่ควร ข้อคิดที่ได้จากชาดกนี้ คือ การเกื้อกูลกันมาก่อนนั้น เป็นผลที่ทำให้คนเกิดความรักใคร่ต่อกัน ไม่ว่าจะเป็นความรักใคร่ระหว่างสามีภรรยา หรือความรักระหว่างลูกน้องเจ้านาย ไม่ว่าจะเป็นความเกื้อกูลกันในอดีตชาติ และปัจจุบันชาติย่อมส่งผล เปรียบเสมือนบัวต้องอาศัยน้ำ และโคลนตมเกื้อกูลกัน ฉันใดก็ฉันนั้น และการตั้งอยู่ในศีลห้าก็ดี การมีสัมมาทิฏฐิก็ดี เป็นสิ่งที่พึงปฏิบัติ บุคคลใดที่มีความประสงค์จะไปสู่หนทางของพระนิพพาน ไปสู่สวรรค์ที่ตนปรารถนาต้องประกอบแต่กุศลกรรม จะเห็นได้ว่าไม่ว่าจะเป็นชาดกของนิกายใด หรือชาดกเรื่องนี้จะไม่มีอยู่พระไตรปิฎก ของฝ่ายเถรวาทที่เราใช้ศึกษาในประเทศไทยก็ตาม แต่ก็ล้วนพูดถึงประวัติการสร้างบารมีของพระโพธิสัตว์ ก่อนจะมาตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าทั้งสิ้น เราชาวพุทธจึงไม่ควรไปตัดสินว่าคำสอนในนิกายใดถูกหรือผิด ควรเปิดใจให้กว้างแล้วศึกษาดูว่านิกายอื่นๆ มีคำสอนอย่างไร เราจะได้มีองค์ความรู้เกี่ยวกับพระพุทธศาสนาที่ขยายมากขึ้น เข้าใจถึงความแตกต่างในการปฏิบัติของแต่ละนิกายมากขึ้น แล้วเราจะสามารถเป็นผู้ตอบคำถามสังคม ที่มีความสงสัยในเรื่องของพระพุทธศาสนาได้อีกหลายประการ

👉ติดตามรายการ "สู่ป่าประดู่ลาย" ทุกวันจันทร์ - พุธ เวลา 20.45 น. ห้องZoom : zoom072.com/cv/16 #ZOOM072 #สรุปZOOM072 📝 ผู้สรุปเนื้อหา :ไลน์สวรรค์ 🎨 Infographic designed by #เพจการบ้าน